Een Oostenrijks drieluik
Drie belangrijke Oostenrijkse componisten die over een periode van een kleine 40 jaar voor strijkkwintet schreven. Ieder vanuit een geheel eigen perspectief.
Michael Haydn, de jongere broer van Joseph Haydn schreef in 1773 in Salzburg het strijkkwintet dat op het programma staat. Hij was een van de eerste componisten die voor deze bezetting van 2 violen, 2 altviolen en 1 cello schreef. De vijf juwelen die schreef voor het altvioolkwintet horen tot zijn beste kamermuziekwerk. Het is interessant dat Michael, hoewel hij voor veel verschillende bezettingen schreef, nooit voor strijkkwartet heeft geschreven. Wilde hij wellicht de eer aan zijn grotere broer Joseph laten? Michael Haydn’s requiem was van grote invloed op dat van Mozart. Het wederzijds respect was zo groot dat Mozart hem uit de brand hielp toen hij te ziek was om een opdracht voor viool/altviool-duetten af te maken.
Beethoven verhuisde in 1792 van zijn geboorteplaats Bonn naar Wenen. In eerste instantie ging hij erheen om lessen te volgen bij Joseph Haydn, in zijn tijd ook al heel beroemd. Hij is daarna echter in de stad gebleven. Wenen was ‘the place to be’, het muziekleven bruiste er als nergens anders in Europa.
In 1801 schreef Beethoven het strijkkwintet in C-groot. In tegenstelling tot Michael Haydn schreef hij vooral veel repertoire voor strijkkwartet, evenals Franz Schubert. Maar Beethovens strijkkwintetten doen niet onder voor zijn veel bekendere strijkkwartetten.
De in Wenen geboren Schubert was slechts 1 jaar toen Beethoven zijn strijkkwintet schreef. Als jongen van 11 jaar werd Franz toegelaten tot de prestigieuze opleiding van het Keizerlijk-Koninklijk Stadscollege in Wenen. Daar stond de muziek van Mozart, de Haydn’s en Beethoven op de lessenaars van het schoolorkest waarin hij viool speelde. Schubert was een groot bewonderaar van deze componisten en het schijnt dat enkele symfonieën van Beethoven en Mozart veel indruk op hem maakten.
Franz Schubert was pas 14 jaar toen hij de Ouverture in C voor strijkkwintet schreef. Jaren later bezocht hij het graf van Michael Haydn in Salzburg en sprak zijn bewondering voor de oude Michael uit in een brief aan zijn oudere broer Ferdinand.
Programma
F. Schubert - Ouverture voor strijkkwintet in c-klein
M. Haydn - Strijkkwintet in F-groot P112
L. van Beethoven - Strijkkwintet in C-groot, Opus 29